Epistemoloji Nedir? (Bilgi Felsefesi Nedir?)


101
101 points
epistemoloji nedir

Epistemoloji nedir? Epistemoloji, yani ilgi felsefesi, felsefenin temel disiplinlerinden biridir. Epistemoloji bilgi kavramıyla ilgilenir.

Bilgi, ilk çağlardan beri tartışılan bir konudur. Bu soru ancak Yeni Çağ’da felsefi bir sorun olarak algılandı ve haklı gösterilmeye çalışıldı. O zamandan beri epistemoloji, bilginin kaynağını, değerini ve sınırlarını inceleyen bir felsefe dalı olarak varlığını sürdürmüştür.

Bilgi felsefesi, bilgi edinme ve öğrenme, insanın en temel içgüdüleri arasında yer alır ve onları diğer canlılardan ayıran en temel özelliklerden biridir. Bu güdüler, insan varoluşundan bu yana her yerde ve her zaman insan eylemini temelden etkilemiştir. Yani bilgi edinmenin ve dolayısıyla bilgi edinmenin tarihi, insanlık tarihi kadar eskidir.

Felsefenin ilk zamanlarında insanlar özneye değil, bilginin nesnesine odaklanırlardı. Bu, felsefenin başlangıcında meselenin “bilen özne” ile değil, “bilginin nesnesi olan nesne” ile ilgili olduğu anlamına gelir.

Epistemolojinin tarihsel gelişimi

“Doğa felsefesi” olarak felsefenin ilk olarak İzmir’in güneyindeki Milet şehrinde, Akdeniz kültür bölgesinde ünlü filozof Thales ile birlikte ortaya çıktığı söylenebilir. Milet okulunun kurucusu Thales, her şeyin kemerinin yani ana maddesinin “su” olduğunu söylemiştir. Aynı şekilde, Anaximenes her şeyin yayının ebedi ve sınırsız “aperion” olduğunu söylerken, Anaximenes “hava” demiştir.

Bunlar, nesneye odaklanan ve yorumlayan düşünürlerdir.

Herakleitos, Parmenides, Demokritos ve Anaxagoras gibi erken dönem Yunan filozofları, önce bilginin imkânı, kaynağı, sınırları ve ölçütleri hakkında sorular, şüpheler ve tartışmalar ortaya attılar. Sonuç olarak “bilgi” konusu felsefi düşüncenin gündemine geldi; Sofistler, Sokrates ve onu takip eden Platon ve Aristoteles gibi büyük filozofların zamanındaydı.

Epistemolojinin temel kavramları

Epistemolojinin temel kavramları; Gerçek (hakikat), gerçeklik ve gerekçe. Doğruluk, ileri sürülen düşünce veya argümanın amacına uygunluğudur. Gerçek, zaman ve mekanda var olan her şeydir. Temellendirme, argümanın temelini ve gerekçesini bulma görevidir.

Epistemolojinin Konusu

Epistemolojinin kökeni yaklaşık olarak MÖ 7. yy’a düşer. Thales, doğanın temel öğesinin ne olduğunu merak etti ve araştırdı. Doğayı ve onun kökenlerini anlama çabasından doğan bu felsefeye önce “felsefe”, daha sonra “doğal felsefe” ve “metafizik” adı verildi.

Yani ilk filozoflar varlık ve doğa üzerinde durmuşlar ve doğayı anlamaya çalışmışlardır. Orta Çağ’ın sonuna kadar, bu ana araştırma alanıydı.

17. yüzyılda Kolomb’un keşifleri, Rönesans, Reform ve yeni bir bilim anlayışının ortaya çıkmasıyla birlikte felsefe, “epistemolojinin dönüşü” olarak bilinen bir döneme girmiştir.

Önde gelen filozoflar, varoluş hakkında herhangi bir iddiada bulunmadan önce başka sorular sormamız gerektiğini tartışmaya başladılar. Örneğin: “Ne bilebilir?”, “Bilgi nedir?”, “Bir şeyi bilmek ne anlama gelir?”, “İnsan bilgisinin sınırları var mıdır?” vb.

Bu, bilginin ne olduğunu, nasıl ve hangi yollarla elde edildiğini inceleyen epistemolojiyi (epistemoloji) doğurmuştur.

Epistemoloji, Yunanca “gerçek bilgi, sistematik bilgi, doğrulanabilir bilgi” anlamına gelen “episteme” ve zihinsel açıklama anlamına gelen “logos” kelimelerinden türetilmiş bir kelimedir.

Epistemolojinin en önemli kurucuları Fransız filozof Descartes (Descartes, 1596-1650), İngiliz filozof John Locke (Con Lok, 1724-1804) ve Alman filozof Immanuel Kant’tır (Immanuel Kant, 1632-1704).

Epistemolojinin temel soruları şunlardır:
Bilgi nedir?
Bir şey biliyorum demek ne anlama geliyor?
Ne bilebilirim?
Bilgileri nasıl edinebilirim?
Bilginin unsurları nelerdir?
Bilginin ölçütleri ve koşulları nelerdir?
Ne tür bilgiler var?
Bilginin bir sınırı var mı?


Epistemoloji nedir ve Epistemoloji nedir Epistemoloji nedir kaynaklarından faydalanıldı.


2 Comments

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Choose A Format
Personality quiz
Series of questions that intends to reveal something about the personality
Trivia quiz
Series of questions with right and wrong answers that intends to check knowledge
Poll
Voting to make decisions or determine opinions
Story
Formatted Text with Embeds and Visuals
List
The Classic Internet Listicles
Countdown
The Classic Internet Countdowns
Open List
Submit your own item and vote up for the best submission
Ranked List
Upvote or downvote to decide the best list item
Meme
Upload your own images to make custom memes
Video
Youtube and Vimeo Embeds
Audio
Soundcloud or Mixcloud Embeds
Image
Photo or GIF
Gif
GIF format
tulomsas.com.tr - birnumara.com.tr